غیبت چیست ؟ آیا جاهائی هست که غیبت کردن اشکال نداشته باشد؟
غیبت چیست ؟ آیا جاهائی هست که غیبت کردن اشکال نداشته باشد؟
جواب - عرض شد بپیغمبر خدا صلی الله علیه و آله غیبت چیست فرمودند ذکر کردن تو برادرت را به آنچه مکروه میدارد عرض شد ای رسول خدا و اگر چه در او باشد آن چیزی که به آن ذکر کرده میشود فرمود بدانکه تو اگر ذکر کردی او را بآنچه که در او هست پس به تحقیق غیبت او را کرده‌ای و اگر ذکر کنی او را به آنچه در او نیست پس به تحقیق بهتان زده‌ای او را و حضرت صادق علیه السلام فرمودند غیبت آن است که درباره برادرت بگوئی از چیزهائی که خداوند آنها را پوشانده برای او پس اگر گفتی درباره او چیزی را که در او نیست پس آن فرمایش خداوند است فقد احتمل بهتانا و اثما مبینا . و در حدیثی دیگر فرمودند غیبت آن است که درباره برادرت بگوئی آنچه را که خداوند مستور داشته است بر او و اما امر ظاهر مثل تندی و عجله پس نه .
و از این فرمایشات معلوم میشود که غیبت آن است که ذکر عیوبی را که از برادرت میدانی و دیگران نمیدانند بنمائی و خداوند نهی از غیبت فرموده و فرموده و لایغتب بعضکم بعضا ایحب احدکم ان یأکل لحم اخیه میتا فکرهتموه یعنی غیبت نکند بعض شما از بعض آیا دوست میدارد یکی از شما که گوشت برادر خود را بخورد در حالی که مرده است پس کراهت دارید از آن ، و اخبار در حرمت غیبت کردن مؤمن بسیار است . ولی درباره فاسقی که آشکارا فسق مینماید فرموده‌اند حرمتی برای او نیست و غیبتی نیست و درباره کسی که به نماز جماعت حاضر نمیشود و معرض از آن است فرموده‌اند واجب است بر مسلمین غیبتش و این دو حدیث منافاتی با آیه شریفه ندارد چون فاسق و تارک نماز جماعت برادر مؤمن نیست و خداوند فاسق را مؤمن ندانسته و فرموده أفمن کان مؤمنا کمن کان فاسقا یعنی آیا کسی که فاسق باشد مثل کسی است که مؤمن باشد ، یعنی مثل او نیست ، و در همان آیه هم که منع از غیبت فرموده‌اند از اول آیه که فرموده‌اند یا ایها الذین آمنوا معلوم میشود که مخاطب مؤمنینند و مؤمن شیعه امیرالمؤمنین علیه السلام است و آنها که انکار آن حضرت را دارند بزرگترین فسق را مرتکب شده‌اند و فاسقند و مثل مؤمنین نیستند ، و اما مؤمنینی که محبت امیرالمؤمنین و ائمه اطهار و دوستان ایشانرا دارند و از باب ابتلای به اعراض دنیا بعض فسق‌ها از آنها سر بزند در حقیقت فاسق نیستند چنانچه عرض شد بحضرت ابی‌الحسن موسی علیه السلام که مرد از دوستان شما عاصی است شرب خمر میکند و مرتکب گناه هلاک‌کننده میشود تبری بجوئیم از او فرمود تبری بجوئید از فعلش و تبری نجوئید از خودش و دشمن بدارید عملش را پس عرض کردم وسعت دارد برای ما که بگوئیم فاسق است فاجر است پس فرمود فاسق فاجر کافر کسی است که منکر ما و دوستان ما باشد ابا فرموده است خداوند از اینکه دوست ما فاسق و فاجر باشد و اگر چه بکند آنچه بکند و لکن شما بگوئید فاسق العمل فاجر العمل مؤمن النفس خبیث الفعل طیب الروح و البدن . و از این حدیث و احادیث وارده دیگر در این معنی معلوم میشود که بدوست آل‌محمد علیهم السلام و اولیاء ایشان فاسق نمیتوان گفت و بنا بر این مشمول آن حدیث که درباره فاسق فرمودند نمیشوند و بفرض که بر حسب متفاهم فقهای از اهل ظاهر هم بگوئیم مشمول آن حدیث میشود و غیبت او را حرام ندانیم مشمول سایر احادیث میشود که معامله خلاف دوستی با دوستان خدا نباید کرد بفرض اسم آن غیبت نباشد ولی معامله خلاف دوستی که هست و گفتن بدی‌های او اگر چه دیگران هم آنرا بدانند بقدر خود همین تکرار اشاعه فاحشه شمرده میشود و خداوند مذمت فرموده است آنها را که دوست میدارند که فاحشه شایع بشود در میانه مؤمنین ، نمی‌بینید که پدر و مادری که فرزندشان را دوست میدارند و مرتکب کارهای بدی هم شده باز پدر و مادر بواسطه دوستی که نسبت باو دارند از ذکر بدی‌های او با اینکه همه از آنها خبر دارند خودداری می‌نمایند شما هم اگر دوستان آل‌محمد علیهم السلام را دوست میدارید با آنها خلاف معامله دوستی نکنید و بد آنها را نگوئید میخواهد اسم این بدگوئی غیبت باشد میخواهد اسمش غیبت نباشد و لازم نیست که هر چه اسم آن غیبت نباشد کار خوبی هم باشد بلی گاه هست که انسان بنیت سوء و بی‌محبتی چنین غیبتی را نمیکند بلکه نیت او خیر است مثلا برادر مؤمنی هست که در معاملاتش بدحساب است و همه این را میدانند برادر مؤمن دیگری از شما مشورت میکند که با او معامله‌ای بکند از باب اینکه در مشورت خیانت نکرده باشید و حق این برادر مشورت‌کننده را ضایع نکرده باشید میگوئید که بدحساب است با او معامله نکنید یا آنکه در مقام نصیحت برادر مؤمنی کارهای بد برادر دیگر و نتایج سوء آن را ذکر می‌کنید که این عبرت بگیرد و نکند یا آنکه کارهای بد برادری را به برادری میگوئید که برای او خبر ببرد و بملاحظه و احتیاطی که آن شخص خطاکار از شما دارد چون بفهمد مطلع شده‌اید از آن کار بد خودداری کند و در این موارد در واقع خلاف محبتی بآن شخص نکرده‌اید و سخن ما در معامله خلاف محبت است و استاد شما در این امور دوستی برادران باشد و اگر این مطلب را همیشه در نظر داشته باشید میفهمید که چه باید بکنید و به هر حال از ترک غیبت برادر مؤمن ضرری نمیکنید.
